Kanser Hastalarının Santral Venöz Port Kullanımı Sırasında Yaşadıkları Memnuniyet ve Rahatsızlığın Ankete Dayalı Değerlendirmesi

Özet

Giriş: Santral venöz port kullanımı, kemoterapi gören kanser hastalarında daha güvenli ve kaliteli bir yaşam olanağı sunmaktadır. Yetersiz venöz erişim sorunu olan hastalarda santral venöz port implantasyonunun reddedilmesi, kemoterapinin kesilmesine hatta periferik vaskülit ve anti-kanser ilaçların ekstravazasyonuna yol açabilir. Ankete dayalı bu çalışmayı yaparak; santral venöz port sistemlerinin implantasyonundan önce nedenleri, sonrasında hastanın memnuniyeti, port sistemi ile ilişkili komplikasyonlar, neden oldukları rahatsızlık ve hastaların beklentilerini tespit etmeyi amaçladık.

Hastalar ve Yöntem: 1 Ağustos ve 31 Ekim 2022 tarihleri arasında Eskişehir Şehir Hastanesi Kemoterapi Ünitesinde tedavisini santral venöz port ile alan 100 hasta ile bir kalp ve damar cerrahisi uzmanı tarafından bire bir görüşme yoluyla, ankete dayalı olarak gerçekleştirildi.

Bulgular: Hastaların %61’i port implantasyon sebebi olarak uzun süreli intravenöz tedaviyi, 44’ü yetersiz venöz erişimi gösterdi. Ankete katılanların %96’sı portundan memnun olduğunu söyledi. Yalnız altı hasta çeşitli problemler yaşadığını fakat yine de memnun olduğunu belirtti. Port kullanımının avantajları sorulduğunda hastaların %76’sı artık birden fazla damar delinme sorunu yaşamadığını, %75’i daha az ağrı hissettiğini belirtti. Hastaların %51’i işlem öncesi endişe hissettiğini belirtti; en çok hissedilen endişe gelişebilecek komplikasyonlar (13 hasta) ve günlük hayatta rahatsızlık vereceği düşüncesiydi. Port implantasyonu sonrası dokuz hasta komplikasyon yaşamıştı. Beş hasta port sistemi tıkanıklığı, dört hasta da ciltte enfeksiyon gelişimi tarifledi.

Sonuç: Özellikle ülkemizde halen hastaların büyük bir bölümü santral venöz port kullanmamaktadır. Bunda hastaların işlem öncesi mevcut korku ve anksiyetelerinin, yeterli ve doğru bilgilendirme ile giderilememesi önemli bir rol oynamaktadır. Bu noktada özellikle işlemin yapıldığı merkezde cerrahi prosedürü uygulayan operatörün hastayı ve hastaya ilk bilgiyi veren onkoloji ve kemoterapi hemşiresini çok iyi bilgilendirmesi gerekmektedir.