Kadriye Memiç Sancar1, Yelda Tayyareci2, Nuran Yazıcıoğlu3, Bingül Dilekci Şahin4, Ömer Yıldız5, Selen Yurdakul3, Cavlan Çiftçi3

1Department of Cardiology, Istanbul Mehmet Akif Ersoy Thoracic and Cardiovascular Surgery Training and Research Hospital, Istanbul, Turkey
2Department of Cardiology, Liv Hospital, Istanbul, Turkey
3Department of Cardiology, Florence Nightingale Hospital, Istanbul, Turkey
4Department of Cardiology, Kastamonu Training and Research Hospital, Istanbul, Turkey
5Department of Cardiology, Koc University Hospital, Istanbul, Turkey

Anahtar Kelimeler: Koroner arter hastalığı; kalp hastalığı risk faktörleri; koroner arter baypas greft.

Özet

Giriş: Koroner arter baypas greft cerrahisi sonrası başarı, greft açıklığı ile doğru orantılıdır. Koroner arter baypas greft operasyonu geçiren hastalarda nativ arterler ve baypas greftlerinde aterosklerotik süreç devam eder. Bu çalışmanın amacı, koroner arter baypas greft cerrahisi öncesinde belirlenen kişiye ait kardiyovasküler risk faktörlerinin ve koroner anjiyografide saptanan ateroskleroz yaygınlığının operasyon sonrası uzun dönemde greft ömrüne etkisini araştırmaktır.

Hastalar ve Yöntem: Çalışmaya 1990-2010 yılları arasında izole koroner arter baypas greft cerrahisi uygulanan ve takiplerinde çeşitli nedenlerle koroner anjiyografileri yapılan toplam 974 hasta (738’i erkek, 236’sı kadın, yaş ortalaması 57.9 ± 9.0 yıl) dahil edildi. Hastalara ait kardiyovasküler risk faktörleri saptandı ve operasyon öncesi koroner anjiyografilerdeki koroner arter hastalığının yaygınlığı Gensini skor indeksi hesaplanarak belirlendi. Tüm bunların uzun dönem greft açıklık oranına etkisi analiz edildi.

Bulgular: Koroner anjiyografi sonucunda; tüm greftlerde açıklık oranı birinci yılda %52.6, beşinci yılda %64.6, 10. yılda %38.4 olarak bulunmuştur. Açıklık oranları hem erken (birinci yıl) hem de geç dönemlerde (5 ve 10. yıl) arteryel greftlerde, venöz greftlerden daha iyiydi. Kardiyovasküler risk faktörlerinden yaş (beta: 0.006, p= 0.001), sigara (beta: 0.101, p= 0.003) ve aile hikayesi (beta: 0.063, p= 0.03) tüm greftlerin tıkanıklığında bağımsız risk faktörü olarak bulunmuştur. Tıkalı sol internal mammary arter ile diabetes mellitus (beta: 0.03, p= 0.02) ve Gensini skor indeksi (beta: 0.01, p= 0.03); tıkalı safen ven greft ile yaş (beta: 0.05, p= 0.002), sigara (beta: 0.073, p= 0.002), Gensini skor indeksi (beta: 0.001, p= 0.002); tıkalı sağ internal mammary arter grefti ile sigara (beta: 0.047, p= 0.001), aile hikayesi (beta: 0.033, p= 0.013), Gensini skor indeksi (beta: 0.001, p= 0.001) ilişkili bulunmuştur.

Sonuç: Geniş ölçekli bir hasta grubunda kısa ve uzun dönem sonuçların araştırıldığı bu çalışmada, greft aterosklerozu kardiyovasküler risk faktörleri, koroner aterosklerozun yaygınlığı, greft tipi ve greft süresi ile ilişkili bulunmuştur. Uzun dönem greft açıklık oranlarını artırmada günümüzde temel hedef, primer ve sekonder kardiyovasküler risk faktörlerinin iyileştirilmeye çalışılması olmalıdır.